فرآيند به معنی عملكرد با روش و طريقي است كه بتوان به ياري آن ماده‌اي را از حالتي به حالت ديگر تغيير شكل داد و منظور از مهندس طراحي فرآيندهاي صنايع نفت و گاز يعني فردي كه روش اين تغيير و تحول را طراحي نماید. چون براي تبديل يك ماده از حالت اوليه به حالتي خاص لازم است كه دستگاه هايي طراحي شده و محاسباتي انجام بگيرد تا بتوان به نتيجه مطلوب دست يافت.
طراحي صنايعي كه به طور مستقيم يا غير مستقيم وابسته به نفت خام يا فرآورده‌هاي پالايشگاه و يا صنايع پتروشيمي است به مهندس شيمي گرايش طراحي فرآيندها مربوط مي‌شود. برخی گرایش ها مانند گرایش پالایش صرفا به پالايش نفت و گاز بر مي‌گردد. همچنين گرايش پتروشيمي فقط در زمينه توليد مواد پتروشيمي است، در حالي كه گرايش طراحي فرآيندها در كليه امور از جمله نفت و گاز و مواد پتروشيمي دخالت دارد.
از طرفی تهيه بعضي مواد منحصرا متعلق به اين گرايش مي‌باشد مثل تركيب دو ماده پارافين و كلر و ايجاد يك محصول جديد به نام پارافين كلره كه به عنوان يك ماده خاموش كننده حريق مورد استفاده قرار مي‌گيرد و توليد آن نيز به گرايش پالايش و يا پتروشيمي باز نمي‌گردد.
يك مهندس شيمي گرايش طراحي فرآيندهاي صنايع نفت و گاز، واكنش‌هاي خاصي را از شيميست‌ها مي‌گيرد و با توجه به شرايط محيطي، اقتصادي و … بهترين روش توليد مواد شيميايي و خالص‌سازي آنها را پيدا كرده و پياده مي‌كند كه البته در اين مسیر بايد عوامل مهمي مثل انتقال جرم، انتقال حرارت و روابط ترموديناميكي را محاسبه كرده و به طراحي راكتور و مبدل هاي حرارتي بپردازد.
اساس دروس مهندسی فرآیند در همه گرایش‌ها مبتنی بر مکانیک سیالات، دینامیک گازها، ترمودینامیک سیالات، انتقال جرم و اقتصاد مهندسی است و هدف آن تربیت مهندسان کارآمدی است که بتوانند روش‌های بهینه بهره‌برداری از منابع نفت و گاز را طراحی و اجرا کنند.
به عنوان نمونه در صنایع گاز، دانش اصلی تبدیل گاز طبیعی به گاز قابل مصرف (شامل عملیات استخراج، پالایش، انتقال و …) می باشد که در نهایت به نتایج زیر منتج می گردد:
1- طراحی، محاسبه و ساخت واحدهای نم‌زدایی و شیرین‌سازی گاز طبیعی
2- طراحی، محاسبه و ساخت واحدهای تفکیک کننده اجزای گاز طبیعی
3- طراحی خطوط لوله انتقال گاز طبیعی از مخازن گاز به پالایشگاه ها
4- راهبری و نظارت بر عملکرد پالایشگاه های گاز طبیعی
5- انجام کلیه محاسبات مربوط به گاز طبیعی از قبیل محاسبات مربوط به تشکیل هیدرات های گازی و …
6- طراحی و نظارت بر عملکرد خطوط لوله گاز طبیعی از پالایشگاه ها به مراکز مصرف
7- طراحی شبکه‌های توزیع گاز طبیعی در شهرها
8- طراحی و ساخت دستگاه های جداساز گاز- مایع گاز- جامد و مایع- جامد
این فرایندها پایه و اساس تمامی فعالیتهای بعدی در یک پروژه EPC نفت و گاز محسوب می گردد. شرکت دارنده این فرآیندها بعنوان یک مزیت رقابتی قدرت و شانس حضور بیشتری در کسب و اجرای پروژه ها خواهد داشت.
آشنایی با این فرایندها و نیز شرایط بازیگران اصلی دارنده این فعالیتها بعنوان دانش فنی موضوعی مهم و حیاتی برای شرکتهای مهندسی و طراحی محسوب می شود.
پایگاه اطلاع رسانی پیمانکاری عمومی ایران یا گردآوری و دسته بندی این فرایندها و ارائه گزارشات و مقالات تحقیقاتی در این خصوص سعی دارد تا ضمن ارائه دانش فنی این موضوع نسبت به ارتقاء و جهت دهی مهندسی و طراحی در شرکتهای مهندسی نفت و گاز گامی هر چند کوچک برداشته باشد.
دیدگاه‌ها